Start with why

Auteur:
BOE761

Rugtekst

Why are some people and organizations more inventive, pioneering and successful than others? And why are they able to repeat their success again and again?
Because in business it doesn't matter what you do, it matters why you do it.
Steve Jobs, the Wright brothers and Martin Luther King have one thing in common: they STARTED WITH WHY.
This book is for anyone who wants to inspire others, or to be inspired.

Bespreking

Dit boek achtervolgde mij op BookDepository. Ik heb eerder al gezegd dat je om een probleem op te lossen altijd de waarom-vraag moet stellen, en niet één of vijf keer, maar net zo dikwijls tot je genoeg begrijpt. Dus ik kocht het boek om na te gaan wat iemand anders daarover te zeggen heeft. Het heeft mij verrast. Ik vond niet wat ik dacht te vinden, maar vond het toch de moeite waard om het uit te lezen. Enerzijds om wat erin staat, nl. een aantal goede stellingen, anderzijds omdat het bevestigt dat zogenaamde bestsellers de wereld niet zullen veranderen, omdat ze veel te eng kijken, en waarschijnlijk eerder bedoeld zijn om rijk van te worden dan om de wereld te veranderen. Op de cover staat "Start with WHY" in flashy rode letters, die na het lezen al minder flashy zijn; ze kunnen nl. niet tegen vochtige vingers. De auteur is Simon Sinek, een geboren Brit die gesetteld is in Amerika; het boek is dan ook Amerikaans van inslag, met de Amerikaanse droom als een soort canvas. Hieronder een leesverslag.

Rugtekst en inleiding

De rugtekst gaat al de verkeerde kant uit; die laat uitschijnen dat je met waarom moet starten om inventief, "pioneering" en succesvol te zijn, zoals Steve Jobs, de gebroeders Wright, en Martin Luther King (vreemd rijtje!). In de inleiding wordt gezegd dat deze mensen succesvol waren omdat zij startten met waarom, maar zonder enige verklaring. In de inleiding wordt over "leiders" gesproken; "there are leaders and there are those who lead". Of over General Motors: "though they were leaders in their industry, they did not lead". Gegoochel met slecht gedefinieerde begrippen dus, m.a.w. vlag-en-ladingproblemen. Gevaarlijke simplificaties ook, zoals "studies tonen aan" (zonder vermelding van de studies, nog zo'n vieze) dat "80% van de Amerikanen niet hun droomjob hebben", en Sinek zou het liever omgekeerd zien, nl. dat "80% van de Amerikanen houden van hun job". Het één sluit het ander niet uit, dus de redenering is vals. Als dat de stijl is ga ik het boek niet uit krijgen.

Uiteindelijk gaat het in de inleiding over mensen die inspireren; "… all inspiring leaders […] act and communicate exactly alike. And it's the complete opposite of everyone else". Als generalisatie en zwart/wit denken kan dat tellen. Maar nergens een verklaring omtrent "waarom", wel een vermelding helemaal aan het einde van de inleiding: "For those who have an open mind for new ideas, who seek to create long-lasting success and who believe that your success requires the aid of others, I offer you a challenge. From now on, start with why." Een paar dingen die wereldwijd gepromoot worden als de norm (dus wie wil daar niet bij horen?), "I" (want to gain from this book), "challenge" (moet je aankunnen, anders ben je niet OK) en dan ineens "start with why"… Goedkoop. Toch weer geen religie of zo? Meer uitleg komt verderop in het boek, maar waarom zegt hij dat dan niet?

Part I – A world that doesn't start with why

Hoofdstuk 1 – Assume you know

Dit hoofdstuk zegt twee dingen: (1) we proberen meer zekerheid te krijgen uit meer data, maar soms is het buikgevoel beter (meer inspirerend?), en (2) nadenken om een probleem te vermijden is beter dan het te moeten oplossen. Het verband tussen beide wordt niet uitgelegd; misschien is het dat beide een rol spelen bij het nemen van beslissingen.

Hoofdstuk 2 – Carrots and sticks

Dit gaat over de wortel voor de ezel, of manipulatie. Zeer interessant hoofdstuk, dat allerlei vormen van economische manipulatie bespreekt (misschien de moeite van een aparte analyse waard). Manipulatie werkt om transacties te genereren, maar creëert geen trouw. Maar er is gelukkig een alternatief (even afwachten, waarschijnlijk wordt het "start with why"…).

Part II – An alternative perspective

Hoofdstuk 3 – The golden circle

Inspirerende leiders volgen een natuurlijk patroon, de gouden cirkel, een concept geïnspireerd op de gulden snede (± 1.618)…?! Hier wordt het flauwe kul. Letterlijk: "the golden circle provides compelling evidence of how much more we can achieve if we remind ourselves to start everything we do by first asking why". Het blijft een mysterie, of een religie. Mogelijk is dit zo'n boek dat in het eerste deel zegt wat het gaat aantonen, in het tweede deel niks aantoont, en in het derde deel zegt wat het heeft aangetoond (het zal gelukkig beter blijken dan dat). Maar ik blijf nieuwsgierig verder lezen. Het gaat om drie concentrische cirkels, van buiten naar binnen: WAT, HOE en WAAROM. De meeste individuen en organisaties denken van buiten naar binnen; het WAT is duidelijk (producten, diensten, organisatie…), soms wordt ook het HOE gedefinieerd (processen en systemen), maar zelden het WAAROM (en "geld verdienen" is een resultaat, geen waarom…?!). Inspirerende leiders doen het omgekeerd, van binnen naar buiten, en dat creëert volgelingen, die niet kopen WAT je doet, maar WAAROM je het doet (?). Het WAAROM wordt gepresenteerd als reden waarom je zou kopen, en het WAT dient als bewijs daarvoor. Dat buiten>binnen en binnen>buiten doet mij denken aan push (door de strot duwen; ergerlijk) en pull (interesse wekken, vriendelijker); dit begint interessant te worden. De auteur geeft dikwijls Apple als voorbeeld, en zegt dat de concurrenten dezelfde middelen hebben, maar het toch Apple is dat inspireert en de meeste "volgelingen" heeft. Ik denk eerder dat Apple producten maakt die beter passen in de menselijke mogelijkheden, m.a.w. minder stress veroorzaken (minder basale fouten bevatten?!). Anders gezegd: het is niet gezegd dat het succes van Apple iets te maken heeft met WHY. Intussen ontdek ik een eerste schrijffout; in it is clear that Apple "thinks different." staat de punt verkeerd (!) (maar over het algemeen is dit foutloze tekst). Even verder wordt iTunes beschreven als "a service model that was better suited to how individuals consumed music", wat mijn stelling staaft. Maar: Creative Technology Ltd. lanceerde de Zen, een "5GB MP3 speler" (het WAT), 22 maanden voordat Apple er "1000 songs in je broekzak" (het WAAROM) van maakte (de iPod), wat dan weer wel het verschil tussen WAT en WAAROM goed illustreert.

Zijdelingse bedenking, waar het boek niets over zegt: voor veel organisaties is het WAAROM allicht gewoon "geld verdienen" (ook al vindt Sinek dat geen reden, maar een resultaat (was soll dä quatsch?)), maar dat wordt niet publiek gemaakt, allicht omdat "geld verdienen" geen voordeel voor de koper biedt (wel voor de verkoper). Dergelijke organisaties starten dus ook met WAAROM, maar niet elke WAAROM is gunstig. Je moet iets goeds maken dat vanzelf gevraagd wordt, eerder dan iets gewoons dat je dan door zoveel mogelijk strotten moet duwen.

Hoofdstuk 4 – This is not opinion, this is biology

Sinek zegt dat de lagen in de gouden cirkel overeenkomen met de niveaus van het brein. Het WAT zit in de neocortex, die om kan met gegevens en taal, het HOE en WAAROM (daar klopt het al niet meer helemaal) met het limbisch systeem, waar de gevoelens zitten, en de beide kanten communiceren niet met elkaar. De vergelijking tussen de gouden cirkel (toch een onnozele naam) en de hersenen loopt mank, maar de vergelijking tussen [WAT <> WAAROM] en [neocortex <> limbisch systeem] lijkt mij OK. Dikwijls nemen wij een beslissing "vanuit de buik" (buik of hart of darmen, maakt niet uit), en proberen die dan te verantwoorden met taal, maar het blijven gescheiden gebieden. Inspiratie heeft alles te maken met het gevoel, niet met gegevens en taal. Als je het limbisch systeem kan aanspreken met een WAAROM als "1000 songs in je broekzak" (in plaats van de neocortex met het WAT, nl. "5GB MP3 speler"), dan ga je inspireren (in plaats van manipuleren), en daardoor de volgelingen creëren die je graag wil. Zit wat in…

Hoofdstuk 5 – Clarity, discipline and consistency

Eerst wordt één en ander samengevat als volgt: "when the WHY is absent, manipulations thrive, uncertainty increases for buyers, instability increases for sellers, and stress increases for all" (ongeveer de duidelijkste en meest rake stelling uit het hele boek). Dit hoofdstuk gaat over de balans tussen WAT, HOE en WAAROM. Het WAAROM moet duidelijk zijn. Het HOE (de acties die je neemt) moet permanent en uitvoerbaar zijn (goed gezien: hang niet "integriteit" tegen de muur, wel "doe wat juist is"), en afgeleid van het WAAROM. Het WAT (de resultaten, zoals producten, diensten, marketing, PR, cultuur en wie je inhuurt) moet consistent zijn, anders wordt het WAAROM verkeerd begrepen. Dat gedoe over balans lijkt mij toch een stap te ver, en niet zozeer gebaseerd op de "gouden cirkel", maar eerder bedoeld om die metafoor net te rechtvaardigen. Wat m.i. wel telkens overeind blijft is het verschil tussen manipulatie (die afstoot) en inspiratie (die aantrekt); de ervaring daarvan zit in het limbisch systeem, en is niet onder woorden te brengen. Het zit goed als het goed aanvoelt. Enerzijds vertelt Sinek veel dingen die steek houden (en goed aanvoelen), maar anderzijds hangt hij dat op aan een "gouden cirkel" (die bedenkingen doet rijzen). Bovendien worden om "start with why" te ondersteunen heel wat voorbeelden aangedragen, maar bij elk van hen is nog steeds niet zeker of "start with why" wel de oorzaak van hun succes was. Ook de afwezigheid van manipulatie (en/of de aanwezigheid van inspiratie) kan aantrekkelijk zijn op zich, en dat is dan zogezegd een gevolg van "start with why". Zou er geen andere manier zijn dan een "gouden cirkel" (echt wel flauwe kul) om de essentie over te brengen, nl. ik wil mij geïnspireerd voelen, niet gemanipuleerd!?
Hiermee eindigt deel 2, "An alternative perspective", in elk geval de moeite waard om te lezen. Ik ben benieuwd of deel 3, "Leaders need a following" (hfst. 6+7), even aansprekend is.

Part III – Leaders need a following

6 – The emergence of trust

Het begint met het verhaal van Continental Airlines, waar in 1994 een nieuwe CEO de omslag maakt van jarenlang verlies naar winst, door, kort gezegd, ervoor te zorgen dat het personeel zich goed voelt. Dit heeft weer veel te maken met dat gevoel, maar er is geen sprake van het WAAROM. Goede leiders geven je een goed gevoel; misschien is dat de hele boodschap, ook zonder "gouden cirkel"? Daarna gaat het over culturen (van landen, organisaties, bedrijven, …) die verschillend zijn, en waarin mensen in verschillende mate passen. In een organisatie komt het erop aan mensen aan te trekken die passen in de cultuur, en dat doe je op basis van je WAAROM; mensen die gepassioneerd zijn door je WAAROM, passen beter in je cultuur. De beste bedrijven zoeken gemotiveerde mensen en leiden ze op, in plaats van opgeleide mensen te zoeken en dan te proberen ze te motiveren. Volgend punt is vertrouwen, en daar is de link met WAAROM wel erg zoek; hier vind ik het moeilijk om het betoog in het geheel te plaatsen.

7 – How a tipping point tips

Sinek vraagt zich af of een omslagpunt kan gecreëerd worden?! Vreemd begin. De innovatietheorie van Rogers wordt uitgelegd (klokcurve met innovatoren, pioniers, vroege meerderheid, late meerderheid, achterblijvers), en over innovatoren en pioniers (early adopters) wordt gezegd "… are quite willing to put up with imperfections because they can see the potential". Hier wordt een interessant aspect aangeraakt; misschien gaat het hier niet zozeer om de mate van gewilligheid om met imperfecties om te gaan, dan wel om de mate waarin imperfecties geconstateerd worden. Wie niks opmerkt kan overal mee omgaan… Sommige mensen storen zich aan details, veel anderen storen zich vooral aan mensen die zich storen aan details (die dus dubbel belast worden). Dit speelt trouwens niet alleen bij innovaties; in gelijk welk organisatie- of informatiesysteem zitten basale fouten die de effectiviteit verstoren. Maar dat is voer voor een andere bespreking. Sinek vertelt verder dat de grote massa (vroege en late meerderheid) maar kan bereikt worden via de pioniers; mensen hebben niet alleen technische gegevens nodig, maar ook bevestiging van anderen. De innovatietheorie wordt hier gebruikt om uit te leggen dat je om iets nieuw in de markt te zetten moet beginnen met de pioniers te overtuigen, dan volgt het omslagpunt vanzelf. Je moet eerst voldoende mensen overtuigen met het WAAROM, eerder dan de grote massa te bestoken met het WAT, want dat is veel moeilijker en duurder, en de grote massa komt toch niet als er geen pioniers zijn als referentie. De hele boodschap zit wat verborgen tussen enkele voorbeelden die wat onduidelijk uiteengesponnen worden. En dat van Martin Luther King is er naar mijn gevoel (?!) wat bij gesleurd; soms gebeurt het dat mensen zo massaal hetzelfde willen dat dat leidt tot een massa-bijeenkomst, of een grote verkiezingsoverwinning. Daar heb je toch geen gouden cirkel voor nodig? Overigens, ook in andere hoofdstukken worden voorbeelden in die zin misbruikt.

Part IV – How to rally those who believe

8 – Start with WHY, but know HOW

Ik krijg de indruk dat de auteur zijn inspiratie nu ongeveer op is. Hij valt meer en meer in herhaling. Er zijn geen verrassingen meer, behalve dat zijn gouden cirkel driedimensionaal is ("om waarde te hebben bij het creëren van fantastische organisaties in onze zeer driedimensionale wereld…"), want het is het bovenaanzicht van een kegel… Huh?? Zijn voorbeeld van Bill Gates is sprekend. Hij zegt "Bill Gates imagined a world in which the computer could help us reach our greatest potential, and it happened". Maar door technologische evolutie ging de ontwikkeling van de PC toch gebeuren, en iemand zou dat toch ooit doen (Gates was trouwens niet de enige, maar werd wel (door manipulaties?) de grootste). De manier waarop de auteur allerlei feiten in zijn model wringt beginnen mij aardig te storen. Sommige mensen willen nu eenmaal dingen verbeteren, voor henzelf of de hele wereld of iets daartussen. Grootse dingen gebeuren ook zonder dat iemand zich afvraagt waarom. De uitleg over de WAAROM-types en HOE-types, en de "toepassing" van de "gouden cirkel" (of kegel) op de hiërarchie in organisaties is misschien leuk gevonden, maar matig inspirerend, en al helemaal niet realistisch. Alsof aan de top van een organisatie de WAAROM-types zitten, en onderaan de WAT-types?? Of omgekeerd, de WAAROM-types de top vormen, en de WAT-types de basis?? Van de pot gerukt. Maar het is wel een soort boek waarin je dat pikt, omdat het niveau van esoterie nogal tastbaar is.

Wat mij intussen ook daagt is dat de raadgevingen in het boek, als je ze zo mag noemen, vooral bedoeld zijn voor bedrijven die groot geld willen verdienen (de Amerikaanse droom). Hoe bereik je de grote massa, gebruik makend van inspiratie i.p.v. manipulatie; alle wijsheden zijn blijkbaar daarop gericht. En WAAROM? Waarom moeten bedrijven proberen zo rijk mogelijk te worden? Zullen we ons dat eens afvragen? Start with WHY? Dat is een laag die in het boek helemaal niet aan bod komt.
Hier nog een leuke: "it's no coincidence that the three-dimensional golden circel is a cone; it is, in practice, a megaphone". Dit is de esoterie voorbij; dit is wolken lezen. De ongeloofwaardigheden en inconsistenties stapelen zich verder op.

9 – Know why. Know how. Then what?

Kort hoofdstuk. Niks nieuws. Geen commentaar.

10 – Communication is not about speaking, it's about listening

Dooddoener. Weinig of niets de moeite om te vermelden (kan ook leesmoeheid zijn), tenzij dat het op voorhand definiëren van je WAAROM al een aantal latere keuzes kan vastleggen, dus dat werkt efficiënter. Vanaf hier wel wat meer drukfouten, in een op dat vlak overigens zeer goed boek.

Part 5 – The biggest challenge is success

11 – When WHY goes fuzzy

Hij heeft gelijk. Het kan verkeerd uitdraaien als het WAAROM uit het oog verloren wordt; dat wordt ruim beschreven (zonder bewijs, zoals dikwijls). Maar waarom of hoe het WAAROM uit het oog verloren wordt, geen woord daarover. Jammer.

12 – Split happens

Sla ik over, met vrij grote zekerheid dat ik niks belangrijk zal missen.

Part 6 – Discover WHY

13 – The origins of a WHY

O nee, weer niet Jobs en Wozniak… (sommige verhalen worden in verschillende hoofdstukken integraal opnieuw verteld, met cijfers en al). Het water wordt nog maar eens uitgevonden. Toch een paar details. Vooraleer je een pijl kan afschieten, moet je de pees van de boog terugtrekken. Analoog komt een WAAROM uit het verleden, uit de levenservaring van een individu of een kleine groep. Huh? In het begin van het boek ging het over inspiratie; da's toch even goed? Moest dat gevarieerd worden om aan een bepaald aantal pagina's te geraken? Ook bij de beschrijving van de drie maanden die de auteur nooit zal vergeten, van september tot december 2005 (volgens mij zijn er dat vier), kan je van elke paragraaf de tweede helft schrappen zonder iets te missen. In die periode waar zijn marketing adviesbureau leek te floppen legde hij een verband tussen waarom / hoe / wat enerzijds, en limbisch systeem / neocortex anderzijds, en hij had iets nieuw dat inspireerde, en dat noemde hij dan maar zijn WAAROM.

14 – The new competition

In het kort: beschouw jezelf als je grootste concurrent, om het telkens weer beter te doen. Een citaat: "if every organization starts with WHY, decisions would be simpler, loyalties would be greater, trust would be a common currency"… Wat mij betreft is dit de doodsteek van het boek, al is dat dan heel op het einde. De man heeft nog nooit gehoord van de zeven hoofdzonden: hoogmoed, hebzucht, lust, afgunst, vraatzucht, woede en luiheid; die starten niet met WAAROM…