Taalkwestie

Taaldiscussies en basale fouten: de oercombinatie. Hier een voorbeeldje van de soms vreemde opinies die daaruit volgen.

Nog maar eens een test van ChatGPT, betreffende een taalkwestie deze keer. De algemene conclusie blijft dezelfde: de betrouwbaarheid van generatieve A.I. is bedroevend. Voor efficiëntie is het een zegen, voor effectiviteit is het een vloek.

In het artikel Normen en taalevolutie moest ik concluderen dat het Standaardnederlands op sterven na dood is, en dat een procedure voor het onderhoud van de standaardtaal niet bestaat; een vlag-en-ladingprobleem met de term 'norm' ligt aan de basis van het euvel. Wat later dook een nieuwe bron op die betrouwbaar leek, dus ging die onder het fileermes. Helaas, pindakaas, ik zag alleen mijn vrees bevestigd. De consequentheid waarmee het misverstand door een gerenommeerde taalexpert wordt bestendigd is verbazend. Ik hoop maar dat één en ander ondoordacht is.

Ergens in de analyse omtrent "Normen en taalevolutie" vroeg ik mij af of taalwetenschappers onze taal niet nog complexer maken dan ze al is. Enkele reacties op een vreemde uitspraak in een interview met een bekende schrijfster dragen nog bij aan die stelling. Tegelijk constateer ik ook weer dat artikelen die elkaar in gang steken best interessante stof voor analyse opleveren.

De noemen/heten vergissing is al jaren een bron van debat. Ik constateer dat linguïsten een onverwacht actieve rol spelen in deze 'oenoemdegij'-kwestie, net zoals in de Nederlandse casus 'hun hebben'. Een diepgeworteld vlag-en-ladingprobleem speelt een grote rol in de misverstanden, naast het negeren van de procedure die taalwijzigingen laat doorsijpelen naar de taalnorm, als die tenminste nog bestaat. Eén en ander lijkt de Taalunie niet te deren. Een sociotechnisch drama ontrafeld.

Vlag-en-ladingproblemen, al dan niet op basis van gebrekkige aspectscheidingen, heb je in allerlei vormen, sommige openlijk, andere bedekt. De schoolresultaten van anderstalige leerlingen aangrijpen om meer waardering te vragen voor een allochtone achtergrond is zo'n bedekte vorm. Ook wetenschappers maken basale fouten. Om nog te zwijgen van AI-chatbots.

Elke standaard heeft een baas, of het nu gaat om industriële standaarden als ISO of DIN, of om een standaardtaal. Alleen, als het over mensen gaat wil de tolerantie wel eens toenemen. Het Standaardnederlands lijdt eronder.

Het zoveelste artikel over taalperikelen? Niet echt. Hier zitten een paar nieuwe elementen in. Over enkele eigenaardigheden van het Nederlands, een gevecht tussen geslachten, het belang van logica (naast basale fouten), en de valkuilen van online taaladvies.

Bart De Wever schrijft een boek "Over woke"; ik ben geïnteresseerd. Tom Lanoye schrijft als reactie een boek/pamflet, waarin bovendien het Standaardnederlands wordt bekritiseerd. Dit kan ik uiteraard niet negeren. Heeft De Wever een punt? En wil Lanoye dat ontkennen? En wat zeggen Sels, Torfs, Hertmans, Dalle en jongeren over woke? Ik zwalp van het ene artikel naar het andere debat, en struikel, niet geheel onverwacht, over basale fouten; het is niet anders.

Achtergrondartikel bij het blogartikel "Normen en taalevolutie".