Sociologie

Een boek over ongelijkheid, dat wordt geprezen door een grote verscheidenheid aan bekende mensen. Voor mij het eerste boek over dat onderwerp. Een turf, maar interessant genoeg om helemaal te lezen. De auteur steekt de schuld voor de ongelijkheid op de eeuwenlange Europese geschiedenis van kolonisatie, en op de inhaligheid van de financiële sector. Wat mij vooral bijblijft is de aanklacht tegen het gebrek aan sociale visie in politiek en industrie.

Is het mogelijk dat we een mentaal probleem kunnen oplopen net door erover te (horen) praten? Over soma en psyche, beïnvloeding van je innerlijk, de gevaren van digitalisering, en het succes van neoliberalisme.

Als ik voor een boekbespreking een standaard had voor de kwaliteit van het boek, zou dit er waarschijnlijk niet aan voldoen. Anderzijds past dit wel in een bredere vergelijking van methoden ter bestrijding van burn-out en andere uitputtingsziekten. Best nuttigen in combinatie met andere bronnen.

De medische wetenschap kan tegenwoordig veel, maar als de geest erbij komt, zoals bij burn-out of CVS, wordt het moeilijker. Een groep Leuvense psychiaters en psychologen schrijven over het raakvlak tussen de geest en het lichaam. Maar is er wel een raakvlak, of is het één pot nat? En zijn er basale fouten mee gemoeid?

In het artikel Normen en taalevolutie moest ik concluderen dat het Standaardnederlands op sterven na dood is, en dat een procedure voor het onderhoud van de standaardtaal niet bestaat; een vlag-en-ladingprobleem met de term 'norm' ligt aan de basis van het euvel. Wat later dook een nieuwe bron op die betrouwbaar leek, dus ging die onder het fileermes. Helaas, pindakaas, ik zag alleen mijn vrees bevestigd. De consequentheid waarmee het misverstand door een gerenommeerde taalexpert wordt bestendigd is verbazend. Ik hoop maar dat één en ander ondoordacht is.

Ergens in de analyse omtrent "Normen en taalevolutie" vroeg ik mij af of taalwetenschappers onze taal niet nog complexer maken dan ze al is. Enkele reacties op een vreemde uitspraak in een interview met een bekende schrijfster dragen nog bij aan die stelling. Tegelijk constateer ik ook weer dat artikelen die elkaar in gang steken best interessante stof voor analyse opleveren.

De noemen/heten vergissing is al jaren een bron van debat. Ik constateer dat linguïsten een onverwacht actieve rol spelen in deze 'oenoemdegij'-kwestie, net zoals in de Nederlandse casus 'hun hebben'. Een diepgeworteld vlag-en-ladingprobleem speelt een grote rol in de misverstanden, naast het negeren van de procedure die taalwijzigingen laat doorsijpelen naar de taalnorm, als die tenminste nog bestaat. Eén en ander lijkt de Taalunie niet te deren. Een sociotechnisch drama ontrafeld.

Gaan innovaties het klimaatprobleem oplossen? De gebroeders Grimm hadden er wel weg mee geweten. De vraag is alvast aanleiding tot een interessant artikeltrio. Buiten enkele serieuze basale fouten zien we ook een voorbeeld van hoe polarisaties ontstaan, en wat we daarmee aan moeten.

Vlag-en-ladingproblemen, al dan niet op basis van gebrekkige aspectscheidingen, heb je in allerlei vormen, sommige openlijk, andere bedekt. De schoolresultaten van anderstalige leerlingen aangrijpen om meer waardering te vragen voor een allochtone achtergrond is zo'n bedekte vorm. Ook wetenschappers maken basale fouten. Om nog te zwijgen van AI-chatbots.

Elke standaard heeft een baas, of het nu gaat om industriële standaarden als ISO of DIN, of om een standaardtaal. Alleen, als het over mensen gaat wil de tolerantie wel eens toenemen. Het Standaardnederlands lijdt eronder.