Studio 100 laat toxische bedrijfscultuur Plopsa doorlichten

Studio 100 heeft Christine Mussche aangesteld om de bedrijfscultuur van Plopsa te onderzoeken. Gaan we nu alle bedrijfsculturen onderzoeken? Mussche, bekend om haar expertise in grensoverschrijdend gedrag (een vergelijking met de zaak De Pauw is allicht voorbarig, maar de link wordt toch maar even gelegd), fungeert sinds enkele weken als meldpunt waar medewerkers en ex-medewerkers vertrouwelijk en anoniem (voor zover dat nog bestaat; telefooncel zonder camera?) hun verhaal kwijt kunnen over de gang van zaken bij de pretparkpoot van de entertainmentgroep uit Schelle. Dat onderzoek loopt nog.

Mussche kwam aan zet nadat Hans Bourlon, de CEO van Studio 100 en bestuurder bij Plopsa, werd ingelicht over de tientallen getuigenissen die deze krant verzamelde (naar aanleiding van?). De Tijd (is dit een onderwerp voor De Tijd? Of had De Tijd toevallig de 'juiste' contacten? De columns van Bourlon?) sprak tussen november 2022 en februari 2023 met 52 mensen. Het gaat voornamelijk om voormalige werknemers van diverse afdelingen van de Belgische Plopsa-tak: de personeelsdienst, IT, boekhouding, sales en marketing, aankoop, Plopsa Hotel… 45 van hen getuigen over incidenten met het management tussen 2003 (oeps? nooit eerder over geklaagd…??) en vandaag.

Uit de gesprekken komt een patroon naar voren van grensoverschrijdend gedrag (weer die container). Steve Van den Kerkhof, de CEO van Plopsa, wordt aangewezen als de aanjager, ondersteund door zijn twee directeurs (een triumviraat in feite…). De getuigen hebben het over scheldpartijen, beledigingen, een doorgeschoten 24/7-werkcultuur waarbij vakantiedagen en rustperiodes niet worden gerespecteerd, pesten en mensen tegen elkaar opzetten. Ho maar. Hoe kan dat zolang aan de gang blijven?

Verschillende getuigen nemen ons mee naar de vergaderingen bij Plopsa De Panne met het management en mensen die onderdelen van het pretpark onder hun hoede hebben. "Steve (Van den Kerkhof, red.) maakte me compleet belachelijk", zegt ex-medewerker C.A. over een van haar eerste vergaderingen met de CEO. "Ik voelde me nog een centimeter groot. Ik wist onmiddellijk dat ik niet wou blijven en vertrok een paar maanden later."

Tientallen ex-medewerkers reconstrueren hoe het Plopsa-management zich opstelt tijdens die meetings. Soms terecht hard (ach zo? en het is Lamote die dit schrijft?), als de resultaten niet goed zijn. Maar regelmatig gaat het over de schreef. Mensen worden incompetent of geen meerwaarde voor het bedrijf genoemd. De stafmeeting krijgt de naam 'strafmeeting' omdat de CEO er vaak een iemand uitpikt en die vervolgens beledigt en kleineert in het bijzijn van collega's, al was het maar over een overvolle vuilnisbak in het park (als je niet wil dat her en der volle vuilnisbakken staan mag je geen enkele tolereren). De werknemers – vaak toppers in hun vakgebied (zegt wie?) – voelen zich vernederd. Aanwezigen zeggen doodstil te blijven, opgelucht dat ze niet aan de beurt zijn.

Plopsa, de themaparkenpoot van Studio 100, baat in België zeven parken uit en ontvangt meer dan 4 miljoen bezoekers per jaar. Het oudste en bekendste is Plopsaland De Panne. Van den Kerkhof staat al sinds het begin aan het hoofd van Plopsa. Hij werd in 2000 aan boord gehaald door Gert Verhulst en Hans Bourlon, die met hun piepjonge Studio 100 net het zieltogende Melipark van de familie Florizoone hadden overgenomen. Niet alleen zijn Verhulst en Bourlon eigenaar, ze zitten sinds het ontstaan van Plopsa in de raad van bestuur.

Van den Kerkhof maakte van Plopsa dé cashmachine van Studio 100. Vandaag, 23 jaar later, telt de Plopsa-groep tien parken, waarvan zeven in België. Voor Studio 100 zijn de parken een stevige houvast in een woelig en snel veranderend medialandschap. Het zijn de plekken waar de figuurtjes van het bedrijf het best en het langst renderen.

Met een brutobedrijfswinstmarge van meer dan 40 procent is de rendabiliteit erg hoog. Plopsa hield Studio 100 tijdens de pandemie boven water. Van de 220 miljoen euro omzet die Studio 100 in 2022 draaide, is 115 miljoen toe te schrijven aan de Plopsa-parken.

Op basis van de cijfers is Van den Kerkhof de ideale manager. Geen enkele getuige doet afbreuk aan zijn zakelijk vernuft. Sommige werknemers hebben geen last van de schaduwkant, omdat ze te ver van het management af staan, of ermee kunnen leven dat het een bedrijf is dat met het mes tussen de tanden gerund wordt. Anderen knijpen een oogje dicht, omdat Plopsa een grote naam in de regio is, een soort 'mini Disney'. Of gewoon omdat ze goed betaald worden.

Hoge menselijke prijs

Maar tientallen getuigen onderstrepen dat die schitterende cijfers met een hoge menselijke prijs komen. Vaak gaat het over mensen die niet kunnen of willen meedraaien in het systeem van Van den Kerkhof. Zij spreken niet alleen over beledigingen en scheldpartijen, wijdverspreid (??) zijn ook de getuigenissen van mensen die in een 24/7- cultuur tot het uiterste gedreven worden, en soms over de rand worden geduwd (oeps?). 'Wijdverspreid', en 'over de rand', dat zijn typisch fenomenen die het geen 20 jaar onder de radar uithouden.

Door overuren slecht te registreren en wie daarover klaagt te viseren. 'Ik draaide veel overuren, maar kreeg ze niet betaald of gerecupereerd', zegt ex-medewerker C.A. 'Ik heb daar een punt van gemaakt, maar ben nadien ontslagen. Bij mijn ontslaggesprek werd opgemerkt dat ik niet gemotiveerd was omdat ik mijn mails in het weekend niet las.' Altijd moeilijk, dergelijke beschrijvingen. Is ze ontslagen omwille van dat punt? En omwille van niet het lezen van mails, wat in de afgelopen decennia inderdaad als een gebrek aan motivatie gold (deconnectie is nog geen jaar oud)?

Anderen worden aangespoord recup te nemen (toch een goed teken!?), maar achten dat bijna onmogelijk wegens de enorme workload. Nog anderen merken op dat het management controleert wie na 20 uur nog aan de slag is (al evenmin wereldschokkend vroeger) en dat mails ook tijdens het weekend vliegensvlug moeten worden beantwoord. Weken van meer dan 80 uren en honderden overuren (over welke periode?) zijn geen uitzonderingen. Voor het management zijn overuren altijd al onbestaand geweest.

Bij Studio Plopsa, de officiële naam van Plopsa De Panne dat een 75-tal vaste medewerkers telt, is het verloop groot (cijfers?). De voorbije jaren hield de chef human resources het zelden langer dan een jaar uit (kan ook op verschillend manieren geïnterpreteerd worden). De reden ligt volgens veel getuigen niet alleen bij Van den Kerkhof maar ook bij zijn naaste medewerkers. Iedereen bevestigt dat Van den Kerkhof de aanvoerder is en de chief commercial officer (CCO) en de chief finance officer (CFO) de strategie niet alleen uitvoeren, maar naar dezelfde brutale tactieken (oeps?) als hun CEO grijpen.

Jonge vrouwen (allemaal?) getuigen dat ze verwijten moesten slikken tot ze moesten huilen. 'In een Facebook-post had ik een Plopsa-figuurtje in een oud kostuum gezet. Plots begon hij (de CCO, red.) me uit te schelden met alle scheldwoorden die je je maar kan inbeelden terwijl iedereen het kon horen', zegt ex-medewerkster M.H. 'Tijdens mijn exitgesprek zei hij dat ik dom was en geen talent had.' Verschillende getuigen hebben het over 'complete normvervaging'.

De meerderheid getuigt van een doorgedreven verdeel-en-heerstechniek, waarbij altijd een schuldige gevonden moet worden. Het management, en vooral de CEO, wakkert conflicten aan en zet mensen tegen elkaar op, klinkt het. Door roddels te verspreiden, bijnamen voor het personeel te verzinnen op basis van fysieke kenmerken en die te verspreiden, en tijdens evaluatiegesprekken bij het personeel te polsen wie zij zouden ontslaan of wie 'de rotte appels' zijn.

'Alles draaide rond macht', zegt N.C., voormalig hoofd human resources, die na vier maanden vertrok bij het bedrijf 'omdat ze de psychologische spelletjes beu was'. 'Steve (Van den Kerkhof, red.) controleert alles en trekt wat je zegt en doet in twijfel. Hij laat je wachten op de gang voor een vergadering, om bij een volgende waar je wat te laat bent goed te laat merken dat dat 'not done' is.' Anderen zeggen met fysieke en/of psychische klachten het bedrijf verlaten te hebben. Ze krijgen de diagnose van burn-out, depressie of zeggen 'intense therapieën' gevolgd te hebben. Mensen horen collega's huilen op het toilet. Of doen het zelf. Allemaal nogal ongericht, lijkt mij, vooral qua aantallen, dus dit zegt in feite weinig, maar het kleurt uiteraard wel de cultuurbeschrijving. Krijg zo'n artikel maar eens tegen.

Er zijn tientallen gelijklopende getuigenissen, maar er zijn geen officiële klachten tegen het bedrijf of zijn managers. Velen zeggen schrik te hebben. Verschillende ex-managers en ex-directeurs hebben een dading ondertekend wanneer ze het bedrijf verlieten. Ze vrezen dat Plopsa 'advocaten op hen afstuurt'. Ook bij het moederbedrijf Studio 100 wordt niet aangeklopt. Velen denken dat het op de hoogte is en dat een klacht toch niets uitmaakt.

Reactie Steve Van den Kerkhof, CEO Plopsa

Wat betreft het '24/7-management' moet er een onderscheid gemaakt worden tussen leidinggevenden en niet-leidinggevenden. Wat betreft de leidinggevenden is het inherent aan de functie en het salarispakket dat zij hun werktijd zelf vrij kunnen organiseren. Meerprestaties zijn een bewuste keuze van de leidinggevenden in functie van de noodzaak op dat moment. Dit alles is ook zo vermeld in de arbeidsovereenkomst (of een eventueel addendum). Indien er om een of andere reden vakantiedagen (materieel) niet kunnen opgenomen worden, worden deze correct uitbetaald.

Wat betreft de niet-leidinggevenden worden er bij overschrijding van het maximum aantal uren per dag of per week wekelijks exceptielijsten bezorgd aan alle verantwoordelijken in de verschillende parken met vraag tot uitleg. Wel is er een CAO van grote flexibiliteit (50 uur per week, 11 uur per dag) die strikt wordt nageleefd.

Door de diverse sociale inspectiediensten werden wij hierover de laatste jaren regelmatig gecontroleerd zonder materiële conclusies.

Wat de 'harde meetings' betreft, kan ik ten stelligste ontkennen dat er mensen vernederd of geviseerd worden (meerdere huidige directeuren/managers die al tiental jaar met mezelf samenwerken kunnen dit getuigen). Ook scheldpartijen zijn volledig uit den boze. Wel is er een zeer grote bezorgdheid met alles wat met veiligheid en procedures te maken heeft. Persoonlijk doe ik hierop nooit toegevingen, en wordt hierop dan ook steeds gereageerd. Bij sommige directeuren/managers kan dit 'hard' overkomen. Iedereen moet wel beseffen dat we immers meer dan 4 miljoen bezoekers, waaronder meer dan de helft kinderen, tientallen keren per dag in onze attracties laten plaatsnemen.

Wat de 'verdeel-en-heerscultuur' betreft, geef ik directeuren/managers die performant presteren volgens de Plopsa waarden en normen alle vrijheid. Afdelingen met nieuwe directeuren/managers, of afdelingen die niet performant presteren, worden veel meer door mezelf van nabij opgevolgd, en worden bijgestuurd indien nodig. In geen geval worden afdelingen en/of personen tegen elkaar opgezet, en/of roddels door mezelf verspreid.

Ik wil hierbij nog eens benadrukken dat ik in de afgelopen 23 jaar nooit over de drie door u vermeldde bovenstaande zaken klachten heb gekregen, noch intern (via ondernemingsraad, preventiecomité of syndicale delegatie), noch via onze interne vertrouwenspersoon, noch via onze externe preventiedienst Liantis. Bovendien werd een onafhankelijke compliance manager aangesteld door de raad van bestuur van Studio 100, die een grondige audit gedaan heeft omtrent deze materie, waarbij de conclusie was dat (ik citeer) 'uit de sessies blijkt dat het maturiteitsniveau van Plopsa met betrekking tot Compliance & Internal Control het hoogst ligt in de groep'. Daarnaast hebben we een quasi blanco welzijnsenquête uit 2020, en hebben we recent een nieuwe welzijnsenquête gevoerd waar we een algemene tevredenheid hebben van 95 procent, en 99 procent werkplezier.

Tot slot wijs ik er nogmaals op dat 25 procent van het huidige management team ooit het bedrijf verlaten heeft, en teruggekeerd is (het gras was niet groener elders).

Om het in voetbaltermen te omschrijven, 23 jaar geleden zijn we met Plopsa gestart in vierde provinciale (steeds overname van parken in moeilijkheden of bouwen van nieuwe parken uit het niets), vandaag spelen we met met Plopsa Champions League. We zijn zo op een gezonde, alsook organische manier gegroeid van 10 miljoen euro omzet naar 115 miljoen euro omzet op vandaag. We ontvangen meer dan 4 miljoen bezoekers op jaarbasis, in vijf verschillende landen, op 12 locaties, veiligheid staat hierbij steeds bovenaan. Afscheid nemen van bepaalde directeuren/managers die 'niet meekunnen' is hierbij mijn plicht als CEO. Helaas kan niet iedereen mee in de snelle groei van Plopsa, en leidt dit klaarblijkelijk tot ongenoegen. Ik heb hier wel steeds in eer en geweten mijn verantwoordelijkheid genomen in het belang van het bedrijf.

Reactie Studio 100

'Wij hebben via De Tijd ernstige meldingen ontvangen over de werkomgeving bij onze pretparkdivisie Plopsa. We nemen die meldingen zeer serieus en hebben een grondig en onafhankelijk onderzoek ingesteld. Dit onderzoek wordt geleid door meester Christine Mussche, bij wie eventuele getuigen zich vertrouwelijk kunnen melden. Zolang het onderzoek loopt, behouden we het vertrouwen in het management van Plopsa. Studio 100 wenst te benadrukken dat het garanderen van een veilige omgeving, zowel voor werknemers als voor bezoekers, een absolute prioriteit blijft.'